انواع مغالطات- قسمت چهارم

مغالطه گالیله (Galileo Fallacy)

زمانی که فرد مدعایی را مطرح می‌کند که با انتقاد و مخالفت مخاطب مواجه می‌شود برای اثبات مدعای خود گالیله را مثال می‌زند که فهمش از زمان خودش جلوتر بود و آینده مشخص می‌سازد حق با اوست.

مثال

• این دستگاهی که اختراع کرده‌ام به شما کمک می‌کند بدون نیاز به تلاش اشتهای خود را از دست بدهید و به وزن مطلوب خود برسید.
• بله ولی کمی عجیب به نظر می رسه.
• میدونم گالیه رو هم کسی در زمان خودش باور نداشت.

مثال  

• این ادعایی که میکنی اصلا با عقل جور در نمیاد. بیشتر شبیه رویای بچه هاست.
• درسته برادران رایت هم وقتی در مورد آرزوی پرواز صحبت می‌کردند مسخرشون می‌کردند.

گاهی لازم است برای تشویق افراد به خلاقیت و نوآوری و خارج شدن از منطقه امن از این نوع استعاره‌ها کمک گرفت و این موارد را بزرگنمایی کرد، اما به این نکته دقت کنید که تنها تعداد کمی از این موارد به موفقیت واقعی دست می‌یابند.

مغالطه توسل به جهل (Appeal to Ignorance)  

در این مغالطه فرد ادعا می‌کند مدعایی درست است چون نقیض آن ثابت نشده است و یا برعکس ادعایی غلط است چون شواهدی برای اثبات آن وجود ندارد. در واقع آگاهی نداشتن درباره یک موضوع نمی‌تواند به درست بودن نقیض آن منجر شود. همچنین اگر درستی موضوعی تا کنون ثابت نشده نمی‌توانیم نتیجه بگیریم غلط است.

«هیچکس نمی تواند بدرستی ثابت کند که خدا وجود دارد، بنابراین خدا وجود ندارد.»

«هیچ عکس یا مدرکی وجود نداره که نشون بده شما پدر و مادر واقعی من هستید، من رو سر راه گذاشتند.»

«یک هفته‌ای که من انگلیس بودم هوا صاف و آفتابی بود، بیخود میگند هواش ابریه.»

«تو نتونستی بی‌گناهی خودت رو ثابت کنی، پس مقصر تویی»

«دکترها نتونستند توضیح بدند چطور تومور بیمار ناپدید شد. این تاثیر دعاهای ما بوده.»

استفاده از پیش داوری‌هایی بر مبنای استریوتایپ‌ها (انتساب صفت یا ویژگی به یک گروه یا دسته خاص) نوعی بکارگیری این مغالطه می‌باشد. زیرا گوینده باور دارد افرادی که متعلق به یک گروه خاص هستند ویژگی‌های مشخصی دارند و خلاف آن صادق نیست.

پیش فرض این نوع استدلال این است که عدم وجود شواهد تایید کننده دلیلی بر درستی یا غلطی ادعای مطرح شده می‌باشد. در حالی‌که واقعیت این است که ما از آن چیز آگاهی نداریم. اگر چنین استدلالی صحیح بود قادر بودیم توسط آن دو استدلال مخالف را اثبات کنیم.

«تو نمی‌توانی اثبات کنی که روح وجود ندارد، بنابراین آنها وجود دارند.»

«تو نمی‌توانی ثابت کنی روح وجود دارد، پس آنها وجود ندارند.»

اگر به باورهای خود دقت کنید متوجه خواهید شد بسیاری از آنها شواهد قابل اثباتی ندارند. خیلی چیزهایی که در گذشته به دلیل دانش کم بشر نادانسته یا غلط دانسته شده بودند امروزه قابل اثبات هستند. چرخش زمین به دور خورشید، اتکا به حافظه شاهدان عینی در یادآوری صحنه جرم، تاثیر عملکرد مغز بر رفتارهای اجتماعی، … برخی از این نمونه‌ها هستند.

مغالطه اشتراک لفظ    (Equivocation Fallacy) 

آیا موافقید که این روزها قیمت شیر خیلی گران شده؟

اما قیمت کدام شیر؟ شیر خوراکی، شیر آلات یا حیوان شیر؟

بکار بردن کلماتی در متن یا کلام که معانی مختلفی دارد بطوری که باعث نتیجه‌گیری نادرست شود منجر به «مغالطه اشتراک لفظ» یاFallacy   Equivocationمی‌گردد. این نوعی از ابهام است که باعث می‌شود عبارت مورد نظر دو معنی مختلف بدهد. اکثر کلمات در بیشتر زبانها بیش از یک معنی دارند و این به خودی خود ایجاد مشکل نمی‌کند. تنها زمانی‌که کاربرد آن کلمه در جمله با بیش از یک معنی باز هم معنا دار باشد مخاطب دچار ابهام می‌شود.

اگر احتمال می‌دهید خودتان در معرض این مغلطه قرار بگیرید، کلمه‌ای که ابهام دارد را با تمام کاربردها و معانی‌اش امتحان کنید و ببینید معنی دیگری پیدا می‌کند یا نه.

از این مغالطه در تبلیغات و برنامه‌های کمدی زیاد استفاده می‌شود. گاهی از این کلمات مبهم در بحث برای بهره شخصی بخصوص به قصد فریب استفاده می‌شود.

«او ستاره است. ستاره نورانی است. پس او نورانی است.»

«او سیر است. سیر بو میدهد. پس او بو می‌دهد.»

«او با همسرش 3 سال اختلاف داشتند. »

«با وجود امثال شما وضع شرکت اینطوره. (با: علی رغم؛ درصورت)»

«خانه ارزان کمیاب است. هر چیز کمیاب گران است. پس خانه ارزان، گران است.»

همانطور که مشخص است کاربرد کلمه کمیاب در مثال آخر ایجاد تضاد کرده است. کمیاب در جمله اول به معنای «راحت به دست نیامدن» است و در جمله دوم به معنای «بی همتا» می باشد.

احمد دیکته نوشت. او همه را غلط نوشت. (همه دیکته یا کلمه همه؟)

نکته هایی که او میگه قیمت ندارند. (با ارزش یا بی ارزش؟)

هندوانه‌ای که خریدم مثل قند است. (مثل قند شیرین یا سفید؟)

اگه شما هم تجربه ای از این نوع مغالطات داشته اید، با ما در میان بگذارید….

لینک کوتاه پست: https://www.farzaanegi.com/?p=5023

اگه نظری در مورد این مطلب دارید خوشحال میشم با من در میان بگذارید….