مغالطه یا سفسطه ( انواع مغالطات )
مغالطه یا سفسطه چیست؟
انواع مغالطات > انسانها بطور طبیعی یاد گرفته اند فکر کنند اما اینکه چطور فکر کنند تا خطای کمتری داشته باشند نیاز به آگاهی و کسب مهارت دارد. تا هم خود گرفتار خطاها نگردند و هم قادر باشد این خطاها را در استدلال دیگران تشخیص دهند.
مغالطه نوعی خطا در استدلال می باشد که اگر گوینده یا نویسنده بطور عمد یا غیر عمد از آن استفاده کند مخاطب را به خطا می اندازد.
مغالطه یا سفسطه، قیاس و استدلال اشتباهی است که منتج به نتیجه صحیح نمی شود. به طور کلی مغالطه استدلال غیر معتبری است که نتیجه آن تابع مقدمه(ها)ی استدلال نیست. ممکن است یکی از فرض ها یا مقدمهها غلط باشد و یا مقدمات متضمن نتیجه استدلال نباشند.
استدلال یعنی نتیجه ای است که از یک یا چند فرض گرفته میشود. در واقع فرضها به عنوان شاهد برای نتیجهگیری میباشند. این نتیجهگیری میتواند معتبر یا غیر معتبر باشد. مغالطه با استدلالهای نامعتبر سر و کار دارد.
- انگور شیرین است.
- شیرین معشوق فرهاد است.
- پس انگور معشوق فرهاد است.
ریشه کلمه سفسطه
انواع مغالطات > در زبان یونانی سوفیست (Sophist) به معنای حکیم و استاد و کسی که با دانش و خرد سروکار دارد بوده است. سوفیست ها از شهری به شهر دیگر می رفتند و در ازای دریافت دستمزد تعالیمی را برای بکارگیری در زندگی به افراد به ویژه جوانان آموزش می دادند. یکی از این مهارت ها آموزش خطابه و سخنوری بوده است بطوریکه در هر محکمهای قادر به اقناع مخاطب باشند. مهارت سوفیستها در ایراد خطابه و یافتن خطاهای تفکر دیگران به حدی شد که شخصیت آنان به عنوان عدهای شکاک و روش استدلال آنها با عنوان سفسطه شناخته شد.
آنان تبحر داشتند تا با ترفندهایی بتوانند در هر مباحثهای پیروز شوند. دانش مغالطات و منطق برای مبارزه با مغالطات سوفیست ها با تلاش فیلسوفانی مانند سقراط، ارسطو و افلاطون شکل گرفت. این دانش کمک میکند تا ذهن انسان از خطاهای تفکر در امان بماند.
چرا امروزه دانستن مغالطات مهم است؟
انواع مغالطات > گاهی پیش می آید که گوینده یا نویسنده مدعایی را مطرح می کند که دلیلی برای اثبات درستی آن ندارد بنابراین به روشهایی متوسل می شود که مدعای خود را به مخاطب بقبولاند.
بکارگیری مغالطات از روی قصد، امری غیر اخلاقی و غیر مجاز است که افراد متعهد و با وجدان آن را به کار نمیبرند. در صورت تشخیص مغالطه در کلام دیگران نیز درست نیست این موضوع را به آنها متذکر شد بلکه باید با رویکرد تفکر نقاد و رعایت ادب بطور مستدل نشان داد در کدام بخش از گفتار خطا وجود دارد. حتی گاهی وجود ابهام در بخشی از گفتار منجر به درک نادرست موضوع می گردد.
- مریم و همسرش 3 سال اختلاف داشتند. (اختلاف سنی یا مشاجره؟)
- این یادگاری قیمت ندارد. (بسیار ارزشمند است یا ارزشی ندارد؟)
امروزه با وجود رقابتهای فراگیر در عرصه های مختلف سیاسی، فرهنگی، مذهبی، کالاهای تجاری، خدمات، …. و تلاش ذی نفعان بر متقاعد کردن افراد، اهمیت شناخت مغالطات و داشتن تفکر منطقی و انتقادی بیش از گذشته احساس می شود.
همانطور مقاله انواع مغالطات- قسمت اول را در این زمینه مطالعه کنید.
لینک کوتاه پست: https://www.farzaanegi.com/?p=4976
اگه نظری در مورد این مطلب دارید خوشحال میشم با من در میان بگذارید….
پیام بگذارید