خطای بنیادی اسناد (Fundamental attribution error)
خطای بنیادی اسناد چیست؟
خطای بنیادی اسناد > تمایل به انتساب علت بروز رفتار افراد به عوامل درونی مانند شخصیت یا گرایشات فرد و نادیده گرفتن نقش عوامل محیطی نوعی سوگیری شناختی است که خطای بنیادی اسناد (Fundamental attribution error) نام دارد.
این سوگیری، سوگیری متناظر، انگ بی درنگ و Correspondence Bias هم نامیده می شود. باور به اینکه اعمال و رفتار انسان، بازتاب شخصیت آنهاست. در این سوگیری توجه به علل رفتار دیگران مورد نظر است.
برای مثال اگر هنگام رانندگی، راننده ای با سرعت از ما سبقت بگیرد او را بی شخصیت تلقی می‌کنیم بدون اینکه تصور کنیم شاید به دلیل اتفاقی غیر منتظره باید خود را زودتر به مقصد برساند. وجود این سوگیری منجر به قضاوت‌های سریع و نادرست در مورد رفتار افراد می‌گردد. فردی که در رستوران انعام زیادی می‌دهد را فردی دست و دلباز تصور می‌کنیم درحالیکه شاید او برای تحت تاثیر قرار دادن نامزدش اینکار را کرده باشد. وقتی تلاش می‌کنیم دلیل رفتارهای افراد را ویژگی های درونی و شخصیتی آنها بدانیم و نقش عوامل محیطی را نادیده بگیریم دچار سوگیری اسناد شده‌ایم. منظور این نیست که هر رفتاری بدلیل شرایط محیطی صورت می گیرد بلکه حواسمان باشد شتاب در قضاوت کردن رفتار افراد بر اساس ویژگی های شخصیتی و یا تمایلات آنها کار درستی نیست. در خیلی از موارد هم رفتار افراد ناشی از ویژگی های شخصیتی شان می باشد اما تعجیل در برچسب زدن قضاوت ما را دچار اشتباه می سازد.
هر چند این سوگیری مشابه «سوگیری بازیگر-مشاهده گر» به نظر می‌رسند، تفاوتهای اندکی دارند. در واقع در این سوگیری نقش عوامل محیطی را در رفتار فرد در نظر نمی‌گیریم در حالیکه در سوگیری بازیگر-مشاهده‌گر نقش عوامل محیطی در توجیه رفتار خودمان را پر رنگ تر از عوامل درونی در نظر می‌گیریم.
در واقع خطای بنیادی اسناد در مورد ارزیابی رفتار دیگران است. برای مثال کسی که لیز می خورد را بی دقت می‌نامیم. اما در سوگیری بازیگر-مشاهده‌گر، در مورد ارزیابی رفتار خود فرد و فرد دیگر است. به نوعی توجیه ما نوعی جهت گیری به نفع خود است. کارمندی که دیر به جلسه می رسد را تنبل و بی مسئولیت خطاب می‌کنیم اما دیر رسیدن خودمان را با سنگینی ترافیک توجیه می‌کنیم. ما دوست داریم با اطلاعات کم دست به قضاوت بزنیم.
برای کم شدن این سوگیری یک راهکار این است خود را در جایگاه دیگران تصور کنید و فشارهای موجود در آن موقعیت را درک کنید، سپس دست به قضاوت بزنید. افزایش هوش هیجانی و در نظر گرفتن ویژگی های مثبت افراد از جمله روشهای موثر بر کاهش اثر این سوگیری می باشد.
لینک کوتاه پست: https://www.farzaanegi.com/?p=4900
اگه نظری در مورد این مطلب دارید خوشحال میشم با من در میان بگذارید….
پیام بگذارید