اثر شترمرغ Ostrich Effect

اثر شترمرغ چیست؟

اثر شترمرغ > شترمرغ هرگاه از چیزی بترسد، سر خود را در زیر شن فرو می‌برد و تصور می‌کند چون خطر را نمی بیند از آن در امان مانده است. آیا شما هم در مواجهه با خطر چنین رویکردی دارید؟

تمایل ذهن به نادیده گرفتن اخبار بد و وانمود کردن اینکه اوضاع خوب است اثر شترمرغ  (Ostrich Effect) و یا سوگیری روال نگر (Normalcy bias) نام دارد. در زبان فارسی نیز به کسی که خودش را به نادانی زده است، اصطلاحاً کبکی که سرش را در برف فرو کرده می‌گویند. اکثر افراد بر این باورند که چون تا حالا همه چیز خوب پیش رفته از این به بعد هم همین‌طور خواهد بود، در واقع این افراد علائم خطر و عواقب آن را ناچیز و دست کم می شمارند. همچنین در شرایطی که نتایج حاصل از انتخاب یک گزینه معلوم و مشخص نیست، سوگیری به سمت گزینه های با احتمال مشخص‌تر بیشتر می‌شود که به آن سوگیری اثر ابهام (Ambiguity effect) می‌گویند. برای مثال هنگام انتخاب بین یک تکنولوژی بسیار جدید که از آن اطلاعی نداریم ممکن است تمایل به تکنولوژی قدیمی‌تر که برایمان آشنا‌تر است و ریسک کمتری دارد بیشتر باشد. اثر ابهام مانع از امتحان گزینه‌های جدید می‌شود که می‌تواند زیان‌هایی برای ما داشته باشد.

به ویژه زمانی‌که افراد از نظر احساسی با موضوعی درگیر شده باشند، وقتی در معرض اطلاعات ناراحت کننده قرار می‌گیرند به جای رنج کشیدن و تحمل اضطراب ناشی از آن تمایل دارند، به سادگی آن اطلاعات را نادیده بگیرند. در واقع تعارضی بین آنچه ذهن منطقی ما تصور می‌کند که مهم است و آنچه ذهن عاطفی ما پیش‌بینی می‌کند که دردناک است رخ می‌دهد و با در نظر گرفتن جنبه‌های مثبت و انکار واقعیت‌های منفی در مورد یک موضوع، حواسمان را از خطرات احتمالی پرت می‌کنیم و هشدارهای پیشگیرانه را جدی نمی‌گیریم. از طرفی دیگر فکر کردن، درد و زحمت دارد و ما نمی‌دانیم چه موقع باید آن را متوقف کنیم.

تاثیر خطای شترمرغ در زندگی

این تمایل به نایده گرفتن اطلاعات منفی در زمینه‌های مختلفی می‌تواند رخ دهد مانند مادری که می‌خواهد تصمیم بگیرد فرزندش را بخاطر مشکلات رفتاری که در مدرسه دارد پیش روانشناس ببرد، زمانی‌که می‌خواهید تصمیم بگیرید برای حل مشکل سلامتی خود به پزشک مراجعه کنید، مدیر اجرایی که با مشاهده پرچم‌های قرمز باید تغییراتی را در روند انجام پروژه لحاظ کند. خطای شترمرغ پیش‌بینی می‌کند که افراد برای دستیابی به اطلاعات و اقدام نسبت به چیزی که لازم است تغییر کند تاخیر می‌کنند و کیفیت تصمیمات خود را پایین می‌آورند. به همین دلیل است که خیلی از افراد از انجام آزمایشات مهم پزشکی به دلیل ترس از نتیجه آن، اجتناب می‌کنند. منفعل بودن و هیچ کاری نکردن نه تنها به خود فرد بلکه به اطرافیان او نیز آسیب می‌رساند.

گرایش سرمایه‌گذاران بازارهای مالی برای فروش سهام هایی که ارزش آنها افزایش یافته و حفظ سهام‌هایی که ارزش آنها کاهش یافته است اثر تمایلی (effect Disposition)  نام دارد که رفتاری ناهنجار است. یکی از دلایل بروز این رفتار طبق تئوری چشم انداز این است که زمانی‌که افراد دو گزینه دارند یکی با احتمال برد و دیگری با احتمال باخت، ترجیح می دهند گزینه اول را انتخاب کنند. فروش سهام با قیمت بالاتر برای آنها یک برد محسوب می شود اما فروش سهام با قیمت کاهش یافته یک باخت قطعی محسوب می‌شود و درد زیادی دارد. البته تحقیقات دیگری نشان می‌دهد که در شرایط ناپایدار بازار سرمایه، افراد تمایل دارند بطور متناوب به پرتفوی سرمایه‌گذاری خود سر بزنند تا در جریان نوسانات قرار بگیرند. میزان عصبیت افراد نیز بر روی  میزان بروز این رفتار اثر دارد. گاهی اوقات در سطوح کلان‌تر جامعه همین تمایل به مثبت اندیشی باعث عدم تمایل به برنامه‌ریزی و آمادگی برای بلایای طبیعی مانند سیل، زلزله، طوفان و … می شود نوعی تفکر اشتباه که اگر تا کنون رخ نداده از این به بعد هم رخ نمی دهد.

روشهای کاهش سوگیری شترمرغ

هرچند اثر شترمرغ تلاش طبیعی افراد برای دور ماندن از خبرهایی است که آنها را ناراحت می‌کند اما این طرز نگرش و گزینش اطلاعات باعث می‌شود به طور فعالانه از دستیابی به اطلاعات مورد نیاز و مهم دور بمانند فقط به این دلیل که نمی‌خواهند با آن مواجه شوند و این شیوه تفکر مشکل ساز می باشد. در موقعیت تصمیمات مهم برای غلبه بر این خطا لازم است از خود بپرسید آیا اطلاعات دیگری هست که برای من مهم باشد تا بتوانم تصمیم آگاهانه‌تری بگیرم؟ آیا من به این اطلاعات توجه می‌کنم یا از آنها دوری می‌کنم؟ آیا اجتناب از موقعیت خاص ریشه در ترس من دارد یا به نفع من است؟ بهترین گزینه کدام است؟ آنگاه برای آن سریع اقدام کنید.

همچنین می توانید مقاله تاثیر سوگیری های شناختی بر نحوه تصمیم گیری را مطالعه نمایید.

واقعیت این است که انسان قادر نیست همه اطلاعات را مورد پردازش قرار دهد بلکه باید یاد بگیرد چطور بصورت آگاهانه و موثر اطلاعات مربوط را جمع آوری و پردازش نماید. غلبه بر این خطا دشوار می‌باشد چون در بسیاری از مواقع خودمان آگاهی از رفتارمان نداریم. استفاده از یک شخص ناظر برای اینکه از مسیر درست خارج نشویم و اشتباهات ما را متذکر شود می تواند به ما کمک کند کمتر دچار آسیب ناشی از این خطا شویم همچنین باید عادت کنیم اخبار بد را نشنیده نگیریم.

لینک کوتاه پست: https://www.farzaanegi.com/?p=4357

اگه نظری در مورد این مطلب دارید خوشحال میشم با من در میان بگذارید….