تعصب خوش بینی Optimism Bias

تعصب خوش بینی چیست؟

تعصب خوش بینی > افراد سیگاری زیادی را دیده‌اید که احتمال ابتلا به سرطان ریه خود را نسبت به سایر افراد سیگاری بسیار پایین تصور می‌کنند و یا افرادی که در بازار سرمایه فعالیت می‌کنند، احتمال اینکه خودشان در معرض ضرر باشند را کمتر از دیگران ارزیابی می‌کنند. به این شیوه تفکر سوگیری خوش بینی (Optimism Bias) و یا توهم عدم آسیب‌پذیری (illusion of invulnerability) می‌گویند.

تعصب خوش بینی نوعی سوگیری شناختی است که باعث می‌شود شخص به این باور برسد که احتمال کمی برای او وجود دارد تا یک واقعه منفی را تجربه کند. این سوگیری جنسیت، قومیت، ملیّت و سن نمی‌شناسد و می‌تواند همه را دچار سازد. این سوگیری حتی در حیواناتی مانند موش یا خرگوش نیز دیده شده است. به گفته دکتر تالی شارت (Tali Sharot) عصب شناس، حدود 80% افراد به این سوگیری دچار می‌شوند.

چهار دلیل عمده منجر به بروز خطای خوش بینی می‌گردد: تمایل به تجربه وضعیت پایان مطلوب، مکانیسم‌های شناختی فرد، اطلاعاتی که افراد دربارة خود در مقابل دیگران دارند و خلق و خوی کلی افراد.

همچنین اعتماد به نفس بیش از حد می‌تواند منجر به تقویت خوش‌بینی گردد و بالعکس، افراد خوشبین دارای اعتماد به نفس بالایی می‌باشند.

افراد احتمال طلاق، از دست دادن شغل، ابتلا به سرطان و تصادف را برای خود کمتر از حد واقعی در نظر می‌گیرند در حالیکه آنها احتمال نخبه بودن فرزند خود، سود بیشتر در بازارهای مالی و طول عمر بیشتر خودشان را بالاتر از حد واقعی ارزیابی می‌کنند. از لحاظ آماری همه ما نمی‌توانیم در همه زمینه ها بالاتر از حد متوسط باشیم. در واقع افراد تمایل دارند تصور کنند آینده بهتر از گذشته و حال خواهد بود.

جامعه نیز ما را به سمت چنین دیدگاهی سوق می‌دهد: «تو می‌توانی آن را به دست آوری اگر واقعاً آن را بخواهی.» و ما نیز آن را باور می‌کنیم.

 پیش‌بینی چیزهای خوب ما را خوشحال می‌سازد. ما پنج شنبه را به جمعه ترجیح می‌دهیم و خوشحال‌تر هستیم. پنج شنبه ها، در انتظار آخر هفته، ما خوشحال هستیم، اما روز جمعه به یک هفته کاری دیگر فکر می‌کنیم.

محققان علوم اعصاب با اسکن مغز افراد دریافته‌اند که هنگامی‌که افراد چیزی یاد می‌گیرند، نورون‌ها، اطلاعات مطلوب را کد‌گذاری می‌کنند، که این امر می‌تواند منجر به افزایش خوش‌بینی گردد. اما در کدگذاری اطلاعات نامطلوب، ناکام می‌ماند. به همین دلیل است که با شنیدن موفقیت افراد بزرگ، مغز نیز به این توجه می‌کند که روزی بسیار موفق خواهیم شد، اما شنیدن خبر طلاق دوستمان باعث نمی‌شود فکر کنیم ازدواج خودمان نیز ممکن است شکست بخورد. همچنین در روند تکامل انسان، خوش‌بینی و امید شانس بقای انسان را بیشتر می‌سازد. با آگاهی از این موضوع که ما ذاتاً دچار خوش‌بینی هستیم، هنگام تصمیم‌گیری می‌توانیم رفتار عاقلانه‌تری داشته باشیم. افرادی که مبتلا به افسردگی شدید هستند آینده را بدتر از زمان حال ارزیابی می‌کنند. افرادی که مبتلا به افسردگی خفیف هستند می‌توانند بدون داشتن خوش‌بینی مفرط، وقایع آینده را دقیق‌تر و واقعی‌تر از سایر افراد پیش‌بینی کنند.

این سوگیری را نباید با سوگیری بیش اعتمادی اشتباه کرد. خوش‌بینی معطوف به پدیده‌های خارج از کنترل شخص است، در حالی‌که بیش‌اطمینانی معطوف به مهارت‌های شخصی فرد می‌باشد.

تعصب خوش بینی چه معایبی دارد؟

هرچند این نوع سوگیری هم در مورد وقایع مثبت (مانند موفقیت مالی بیشتر نسبت به دیگران) و هم در مورد وقایع منفی (مانند احتمال پایین ابتلا به سرطان) بروز می‌کند، اما تحقیقات نشان می‌دهد که این سوگیری در مورد وقایع منفی قوی‌تر عمل می‌کند، زیرا نتایج مختلفی از این دو نوع رویداد حاصل می شود: وقایع مثبت منجر به احساس رفاه و عزت نفس می‌شوند درحالی‌که حوادث منفی منجر به نتایج دارای ریسک، انجام رفتارهای پرخطر و عدم انجام اقدام پیشگیرانه می‌شود.

این سوگیری تنها داشتن نگاه بیش از حد مثبت به زندگی خودمان نیست، بلکه می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری‎های ضعیف گردد که در بعضی مواقع می‌تواند نتایج فاجعه آمیز داشته باشد. خوش‌بینی افراطی می‌تواند ما را تحریک کند تا تصمیم‌های ناعاقلانه بگیریم و اهداف غیر واقعی خود را دنبال کنیم و یا شغل یا رابطه‌ای که ما را ناراحت می‌سازد را ادامه دهیم.

برای مثال خوش‌بینی افراطی باعث می‌شود افراد اقدامات پیش‌گیرانه برای جلوگیری از بیماری‌ها مانند چک‌آپ‌های سالانه را پشت گوش بیندازند، اقدام به پس‌انداز برای مخارج آتی نکنند، کمربند ایمنی خود را نبندند و یا از کرم ضد آفتاب هنگام آفتاب گرفتن استفاده نکنند.

خوش بینی مفرط همچنین می‌تواند منجر به خطای برنامه‌ریزی ‌شود. باعث می‌شود پیش‌بینی‌های خود را دربارة نتایج احتمالی، با بهترین سناریوها انجام دهیم. همه این خطاها می‌تواند منشا دردسرهای بزرگ شود.

این سوگیری چه محاسنی دارد؟

خوش‌بینی امری طبیعی است و رفتار خوش‌بینانه تا حد زیادی ارثی است. بزرگترین مزیت خوش‌بینی مقاومت در برابر مشکلات و تسلیم نشدن است. خوش‌بینی می‌تواند الهام بخش باشد و باعث حرکت رو به جلو شود. شاید اگر این سوگیری نبود هنوز مانند اجدادمان در غارها زندگی می‌کردیم. برای پیشرفت نیاز هست که گزینه‌های واقعی جایگزین و بهتر را تصور کنیم و باور داشته باشیم که می‌توانیم به آنها دست یابیم.

خوش بینی باعث ایجاد امید و تلاش بیشتر می‌شود. افراد خوش بین، زود دست از تلاش نمی‌کشند و به آینده روشن‌تر امید دارند. حتی آنها عمر طولانی‌تری خواهند داشت. این مربوط به ذهنیت آنها می‌شود.

خوش بینی و امید باعث کاهش استرس و افزایش سلامت فیزیکی افراد می‌گردد. محققانی که روی بیماران قلبی مطالعه کرده اند، نشان دادند که افراد خوشبین بیشتر از سایرین تمایل به خوردن ویتامین‌ها، رعایت رژیم کم چربی و انجام تمرینات ورزشی دارند، به همین دلیل کمتر در معرض ریسک گرفتگی عروق می‌باشند. همچنین بیماران بدبین مبتلا به سرطان که سن زیر 60 سال داشتند پس از گذشت 8 ماه بیشتر در معرض مرگ و میر قرار می‌گرفتند.

تاثیرات سوگیری خوش بینی در کسب و کار

طبق تحقیقات انجام شده در سال 2017، بیش از نیمی از کسب و کارهای کوچک تا سال چهارم فعالیت خود با شکست مواجه می‌شوند. اگر شما کسب و کار خود را خارج از این جریان بدانید آمادگی لازم برای مواجه درست با بحران‎ها را نخواهید داشت.

42% کسب و کارها به این دلیل شکست می‌خورند که بازار به محصول آنها نیازی نداشته است و این نمونه‌ای از سوگیری خوش‌بینی می‌باشد. ممکن است تحقیقات بازار به درستی انجام نشده باشد و یا آنها باور داشته‌اند که محصول آنها بهتر از چیزی بوده است که تحقیقات نشان داده است.

خوش بینی بیش از حد باعث نادیده گرفتن موانع و غفلت از رقبا می‌شود. در تحقیقی که سال 2018 از 365 کسب و کار کوچک صورت گرفت، بیش از 70 درصد آنها نسبت به شرایط کسب و کار خود مطمئن بودند. اگر شما تصور می‌کنید که کسب و کار شما بهتر از حد متوسط عمل خواهد کرد، احتمال شکست شما بالاتر است.

بسیاری از مدیران اجرایی هنگام ارزیابی نتایج پروژه‌های خطرپذیر، دچار خوش‌بینی خیالی می‌شوند به‌جای اینکه با ارزیابی و وزن‌دهی به سودها، زیان‌ها و احتمالات، پیش‌بینی‌های واقعی ارائه دهند، آنها تمایل دارند سودها و منافع را بیش از حد واقعی، و هزینه ها و ریسک ها را کمتر از حد واقعی در نظر بگیرند.

مدیران ارشد باید خوش بینی را در کارمندان خود افزایش دهند تا آنها با انگیزه و متمرکز در کار خود فعال بمانند. مدیران همزمان باید قادر به انجام پیش‌بینی‎های واقعی باشند، مخصوصاً زمانیکه تصمیم‌گیری با تراکنش‌های مالی بالا همراه می‌باشد.

راهکارهای کاهش سوگیری خوش بینی در کسب و کار

با درک اینکه شما هم مانند اکثریت افراد دچار این سوگیری می‌شوید سعی کنید از راهکارهای زیر استفاده کنید:

• هنگام تصمیم‌گیری انتظارات خود را از وقایع مثبت پایین بیاورید.
• حتی اگر همه چیز خوب پیش نمی رود، به تلاش خود ادامه دهید.
• از طرز تفکّر آماری برای پیش‌بینی‌ها و ارزیابی‌های خود استفاده کنید.
• از تجربیات افراد متخصص استفاده کنید.
• برای خود و کارمندان خود دستورالعمل های شفاف داشته باشید.

همواره لازم است تعادلی بین خوش‌بینی و واقع‌بینی برقرار نمود تا اهداف و پیش‌بینی‌ها تا حد امکان به هم نزدیک شوند. بدون وجود این سوگیری شما قادر نخواهید بود رویاهای خود را دنبال کنید اما مراقب باشید بیش از حد دچار خوش‌بینی مفرط نشوید. جمله معروفی هست که می‌گوید:

«برای بهترین اتفاقات امیدوار باشید، برای بدترین نتایج آمادگی داشته باشید و آنچه اتفاق می افتد را بپذیرید.»

لینک کوتاه پست: https://www.farzaanegi.com/?p=4386

اگه نظری در مورد این مطلب دارید خوشحال میشم با من در میان بگذارید….